Feline Hyperesthesie Syndroom (FHS)
Feline Hyperesthesie Syndroom (FHS), ook wel “rolling skin syndrome”, “twitchy cat” of “rollende huidziekte” genoemd, is een weinig begrepen aandoening bij katten die zich uit in een combinatie van lichamelijke en gedragsmatige symptomen. Het betreft meestal een overgevoeligheid van de huid in de lage rug/staartbasis, vaak met heftige reacties of ongewone gedragspatronen. (Veterinaire Geneeskunde Cornell)
Wat zie je (kernsymptomen)?
Katten met FHS kunnen één of meerdere van de volgende signalen laten zien:
- Plotselinge tintelingen/“rolling” of rimpeling van de huid over de rug.
- Overmatig likken, bijten of kaalplukken van de rug of staart — soms tot zelfbeschadiging aan toe.
- Heftige staartbewegingen, achtervolgen van de staart, abrupte uitbarstingen van rennen of springen en onverwachte agressie.
- Overgevoeligheid of paniek bij aanraking van de lage rug; soms ook geluiden (miauwen) en gespannen lichaamstaal.
Waar komt het door?
De precieze oorzaak is (nog) niet eenduidig vastgesteld. FHS wordt beschouwd als een neurologisch/gedragsmatig probleem waarbij:
verstoringen in het zenuwstelsel of abnormale elektrische activiteit een rol kunnen spelen,
en omgevingsfactoren zoals stress, prikkels en verveling symptomen kunnen uitlokken of verergeren.
Soms lijkt FHS op epileptische of pijn-gerelateerde aandoeningen, en er is wetenschappelijk bewijs dat het beeld complex en multifactorieel is.
Is het gevaarlijk?
Het grootste directe risico is zelftrauma (wonden, kale plekken, staartbeschadiging) en het lijden dat door herhaalde aanvallen of chronische stress ontstaat. Daarom is tijdig handelen belangrijk.
Diagnose — wat doet de dierenarts?
FHS is een uitsluitingsdiagnose: de dierenarts zal eerst andere oorzaken onderzoeken en uitsluiten, zoals huidaandoeningen, vlooien- of parasietproblemen, pijn door orthopedische of interne aandoeningen, metabole ziekten en neurologische ziektebeelden. Meestal hoort daarbij:
- uitgebreide anamnese en observatie (liefst met video-opnames van een aanval),
- lichamelijk en neurologisch onderzoek,
- bloed- en urineonderzoek, en zo nodig beeldvorming of huidbiopsie.
Pas als andere oorzaken redelijkerwijs uitgesloten zijn, wordt FHS als werkdiagnose overwogen.
Behandeling — multimodaal en vaak op maat
Er bestaat geen universele “genezing”, maar veel katten reageren goed op een combinatie van maatregelen:
1. Medische behandeling
In sommige gevallen kunnen middelen helpen die de neurologische prikkelbaarheid of angst verminderen — bijvoorbeeld anticonvulsiva of bepaalde antidepressiva/kalmeringsmiddelen. Bij enkele gevallen blijkt medicatie zoals phenobarbital of andere anticonvulsiva voordeel te geven, maar medicatie moet altijd zorgvuldig door een dierenarts worden voorgeschreven en gecontroleerd.
2. Stressreductie en omgevingsverrijking
Aandacht voor stressverlagende maatregelen is essentieel: rustige (voorspelbare) routines, voldoende schuil- en klimplekken, speeltijd en mentale verrijking (puzzelvoeders, afleidingsspelletjes) vermindert vaak frequentie en ernst van episodes. Pheromoon-diffusers en aangepaste gedragsaanpak kunnen ook helpen.
3. Gedragstherapie
Een gedragsadvies of -programma van een gedragsspecialist (met positieve trainingstechnieken) kan helpen om triggers te herkennen en gewenst alternatief gedrag aan te leren.
4. Wondzorg en preventie van zelfbeschadiging
Bij wonden door overmatig bijten/likken is lokale verzorging nodig; soms zijn temporiserende maatregelen zoals het toepassen van een kraag of kledingstuk noodzakelijk om genezing mogelijk te maken.
Praktische tips voor eigenaren
Film episodes: video’s helpen de dierenarts enorm bij beoordeling.
Raak de lage rug/staartbasis niet onverwacht aan als je kat daar gevoelig reageert.
Verbeter de dagelijkse verrijking (spel, puzzels, krabpalen, zoekspelletjes).
Vermijd straf; dat verhoogt stress en kan het probleem verergeren.
Overleg met je dierenarts of een gedragsspecialist over medicatie en vervolgstappen.
Wanneer direct naar de dierenarts?
Als je kat zichzelf ernstig verwondt, zichtbaar pijn heeft, convulsies vertoont of sterk veranderde mentale toestand laat zien, zoek dan direct veterinaire hulp.
FHS is een lastig, maar behandelbaar probleem waarbij een combinatie van medische diagnose, stressreductie, verrijking en — indien nodig — medicatie vaak het meeste effect heeft. Blijf samenwerken met je dierenarts en documenteer het gedrag zorgvuldig; dat versnelt de juiste diagnose en behandeling.